Metody oszustw seniorów

Przestępcy najczęściej nawiązują kontakt ze swoimi ofiarami, dzwoniąc do nich, wysyłając specjalnie spreparowane e-maile lub posty w portalach społecznościowych. Metody oszustw seniorów wykorzystują cynicznie gotowość osób starszych do niesienia pomocy innym, chęć polepszenia własnej sytuacji materialnej, a często także obawę przed złamaniem prawa.

Naciągacze starają się pozyskać zaufanie, omamić wizją nagrody lub przestraszyć przyszłą ofiarę. Wywołują silne emocje, które ułatwiają im manipulowanie ludźmi. Utrzymują okradaną osobę w przekonaniu, że robi coś pożytecznego lub pomnaża swoje oszczędności. Jak nie dać się oszukać? Poznaj dokładnie sposoby działania przestępców i bądź krok przed nimi.

Jakie są najczęstsze metody oszustw seniorów?

Phishing

Phishing jest jak łowienie ryb na wędkę (stąd nazwa): w pozornie bezpiecznym opakowaniu (przynęta) ukrywa się haczyk. Dostajesz e-mail, sms, wiadomość w komunikatorze lub post w portalu społecznościowym, który zawiera niebezpieczny link. Przestępcy nakłaniają w treści e-maila do kliknięcia linku. Najpopularniejsze zachęty to fałszywa informacja, że czeka na Ciebie:

wygrana pieniężna lub nagroda rzeczowa;
promocja z bonusem (pieniądze lub prezent w zamian za rejestrację);
faktura (za gaz, prąd, towar lub usługę) do zapłacenia;
dopłata za przesyłkę kurierską (np. opłata celna);
niezapłacony mandat;
niedopłata podatku;
czekające na odbiór wyniki testu medycznego.

Pomysłowość przestępców nie zna granic. Cel jest zawsze ten sam: przelew na konto złodzieja lub ujawnienie danych osobowych w trakcie logowania na fałszywej stronie internetowej np. stronie banku. Chcesz ustrzec się przed wyłudzeniem? Przeczytaj artykuł Jak rozpoznać phishing?, w którym szczegółowo wyjaśniamy metody postępowania oszustów.

Vishing

Vishing to telefoniczna metoda oszustwa i odmiana phishingu. Przestępca dzwoni do Ciebie, podając się za pracownika banku, sklepu internetowego, policjanta czy przedstawiciela agencji ubezpieczeniowej. Rozmowa zaczyna się zazwyczaj od informacji o jakimś problemie z kontem, który możesz rozwiązać, instalując aplikację wskazaną przez oszusta.

Jeżeli klikniesz przesłany link i ściągniesz program na telefon, przejmie on kontrolę nad Twoimi hasłami, loginami, danymi osobowymi. Nie ochroni Cię nawet to, że nie masz większych pieniędzy na koncie. Oszust może w Twoim imieniu wziąć kredyt lub wykorzystać debet na karcie. Może też poczekać do momentu, gdy na Twoim rachunku znajdzie się odpowiednia kwota.

Oszustwo na wnuczka/policjanta/członka rodziny

To jedna z wyjątkowo perfidnych metod oszustw seniorów, bo bazuje na strachu o bezpieczeństwo bliskich osób. Przestępca dzwoni do Ciebie i podaje się za członka rodziny (najczęściej wnuczka), który spowodował wypadek i pilnie potrzebuje pieniędzy na opłacenie kosztów „oczyszczenia z zarzutów”. Innym razem fundusze są niezbędne do wejścia w zyskowny biznes (inwestycja w zakup nieruchomości, towarów czy walut). Pokrewnym sposobem jest udawanie osoby ciężko chorej i zdesperowanej. Oszust stara się wzbudzić litość, opowiadając przekonująco o chorobie (własnej lub kogoś z Twojej rodziny), prosząc o pieniądze na leczenie.

Alternatywną metodą oszustwa jest technika na policjanta. Złodziej udaje funkcjonariusza, wykorzystuje zaufanie do służby mundurowej. Stara się przekonać ofiarę, aby przekazała pieniądze na kaucję i w ten sposób uwolniła swego wnuka (lub innego członka rodziny) z aresztu. Czasem chodzi też o pieniądze na przeprowadzenie jakiejś dużej, policyjnej akcji.

Jak nie dać się oszukać? To proste: zadzwoń do osoby bliskiej, która rzekomo wpadła w kłopoty i potrzebuje pieniędzy. Krótka rozmowa może uchronić Cię przed utratą oszczędności życia. Pamiętaj też, że policja nigdy nie informuje o prowadzonych przez siebie sprawach telefonicznie oraz nie prosi o pieniądze obywateli. Staraj się utrzymać emocje na wodzy i posłuchaj głosu rozsądku.

Fałszywa inwestycja

Oszuści wykorzystują znane marki, ich hasła reklamowe i elementy akcji promocyjnych, aby przedstawić Ci „niezwykle korzystną”, fałszywą ofertę zainwestowania pieniędzy. To bardzo popularna metoda oszustwa, nie tylko seniorów. Doskonałym przykładem konstruowania tego typu oszustwa jest załączona ilustracja: przestępcy wykorzystali logo i materiał poradnikowy TAURONA (e-book W internetowym oceanie nie daj się złapać na haczyk) do stworzenia fałszywej reklamy inwestycji.

Zauważ, że główny komunikat na banerze jest nie do końca poprawnie sformułowany. Błędy językowe to jeden z ważnych sygnałów, mówiący o tym, że masz do czynienia z oszustwem. Druga wskazówka to dziwny adres, do którego prowadzi baner: anvocoldunc.cf – nie ma on nic wspólnego z TAURONEM. To strona, którą znajdziesz na liście niebezpiecznych witryn CERT << pod tym linkiem znajdziesz listę fałszywych stron internetowych. Sprawdź witrynę zawsze, gdy masz podejrzenie, że ktoś próbuje Cię oszukać. Skontaktuj się również z firmą, która została wykorzystana w fałszywej reklamie. Zadzwoń i zapytaj o możliwość inwestowania. Szybko wyjaśnisz sytuację i unikniesz wyłudzenia. Dodatkowo, przekazana przez Ciebie informacja pozwoli firmie ostrzec innych klientów przed ryzykiem oszustwa.

Fałszywy sklep/bank/portal

Narzędziem dużej liczby oszustw są fałszywe witryny internetowe. Przypominają one do złudzenia prawdziwe strony logowania do banków, sklepów internetowych lub portali społecznościowych. Często jedyną wskazówką, że masz do czynienia z próbą wyłudzenia, jest drobna różnica w zapisie adresu (dodatkowy myślnik, kropka czy litera) oraz błędy językowe w komunikatach na stronie. Tego typu witryny tworzą przestępcy wykorzystujący metodę phishingu.

Jak nie dać się oszukać?

Jak nie paść ofiarą oszustwa internetowego? Zagadnienie opisujemy szczegółowo w artykule Bezpieczeństwo w sieci – zasady, które warto znać. W tym miejscu przypominamy najważniejsze zalecenia:

korzystaj tylko z legalnego oprogramowania – instalowanie przypadkowych aplikacji to najprostsza droga do zainfekowania komputera złośliwym oprogramowaniem typu spyware (które kradnie Twoje dane);
korzystaj z mocnych haseł – większość instytucji (banki, dostawcy mediów) wymaga stosowania mocnych haseł: nie używaj w nich imion czy dat urodzenia, w żadnym przypadku nie stosuj tych samych haseł do różnych stron i portali;
nigdy nie otwieraj podejrzanych e-maili – pod żadnym pozorem nie klikaj linków znajdujących się w e-mailach od nieznanych nadawców;
sprawdzaj wiarygodność stron – witryna, w której chcesz się zalogować, dokonać zakupów czy zrobić przelew, powinna mieć znak kłódki przed adresem www (symbol zabezpieczenia certyfikatem SSL): jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, wpisz w wyszukiwarce frazę: Nazwa witryny – czy to oszustwo?;
nie spiesz się – sprawdzaj, pytaj i rozważaj spokojnie każdą decyzję związaną z finansami lub udostępnianiem swoich danych: jeżeli ktoś Cię pogania, próbuje wywierać presję lub straszyć, to niemal na pewno masz do czynienia z oszustem;
nie panikuj – jeżeli podejrzewasz, że przestępcy przejęli Twoje dane, natychmiast zadzwoń lub udaj się do banku i zablokuj dostęp do konta, zmień hasło dostępu w portalu internetowym.

Pokaż ten artykuł swoim bliskim i znajomym. Podziel się świeżo nabytą wiedzą o metodach oszustw seniorów (i nie tylko!) i zasadach bezpiecznego korzystania z sieci. W ten sposób masz większą szansę uchronić siebie i innych przed kradzieżą danych osobowych i pieniędzy.

Artykuł powstał w ramach projektu „Bez barier” realizowanego przez TAURON. Więcej na ten temat znajdziesz na stronie: tauron.pl/bezbarier.