Magazyn energii – czy się opłaca?

Spis treści

Magazyn energii do fotowoltaiki – jak działa?

Aby lepiej zrozumieć, jaką rolę pełni magazyn energii, warto poznać budowę standardowej instalacji fotowoltaicznej:  

panele fotowoltaiczne – ich zadaniem jest przetwarzanie energii słonecznej w prąd stały;

inwerter (falownik) – przekształca prąd stały w prąd zmienny. Można użyć go do zasilania instalacji i urządzeń lub przekazać nadwyżkę do sieci energetycznej;

licznik dwukierunkowy – wykonuje pomiary dwukierunkowego przepływu prądu: rejestruje ilość energii wyprodukowanej oraz pobranej z sieci energetycznej.

Jeżeli chcesz zwiększyć poziom autokonsumpcji i zmniejszyć ilość energii oddawanej do sieci, możesz zdecydować się na montaż magazynu energii. Dzięki temu fotowoltaika dostarczy Ci prąd nie tylko na bieżące potrzeby, lecz także do stworzenia rezerwy. Zamiast przekazywać nadwyżki do sieci, zgromadzisz je i zachowasz do późniejszego wykorzystania. 

Oznacza to, że nie będziesz musiał odprowadzać nadwyżek energii do sieci i odbierać ich w okresach zwiększonego zapotrzebowania (system opustów) lub sprzedawać i ponownie kupować (rozliczenie w systemie net-billing).  

Nowy system rozliczeń prosumentów omawiamy w artykule Czym jest net-billing? Szczegółowe informacje o nowych zasadach obrotu energią elektryczną z fotowoltaiki, które weszły w życie 1 kwietnia 2022 roku, znajdziesz w artykule Fotowoltaika po zmianach w 2022 – na czym polega nowy system rozliczeń? 

Magazyn energii od TAURONA może przechowywać energię, którą wyprodukuje Twoja instalacja fotowoltaiczna, a Ty możesz korzystać z niej, kiedy tylko potrzebujesz – w nocy lub podczas ekstremalnych warunków pogodowych.
Dowiedz się więcej

Magazyny energii fotowoltaicznej – czym jest inwerter?

Inwerter nie tylko przekształca prąd stały wytworzony przez panele w prąd zmienny używany w domu. Decyduje także, co się dzieje z tą energią – czy ma zasilać urządzenia w gospodarstwie, ładować magazyn energii, czy być oddana do sieci. Na rynku dostępne są trzy typy urządzeń: 

inwertery on-grid – odpowiadają za przekazywanie nadwyżek energii z fotowoltaiki do sieci i pobieranie jej, gdy produkcja własna jest niewystarczająca. Wadą inwerterów on-grid jest to, że w przypadku przerwy w dostawach energii elektrycznej z sieci, przestaje działać też fotowoltaika;

inwertery off-grid (wyspowe) – pracują poza siecią energetyczną (nie są do niej podłączone) – przekazują energię do bezpośredniego zużycia i do akumulatorów (magazynów energii), a także pobierają zmagazynowane zapasy, aby przekształcić w prąd zmienny i wprowadzić do domowej instalacji;

inwertery hybrydowe – łączą zalety falowników on-grid i off-grid. Obsługują równolegle magazyny energii i wymianę z siecią publiczną. Dzięki temu są najbardziej uniwersalne i zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa dostaw prądu.

Jak działa inwerter hybrydowy w zestawie z magazynem energii?

Inwerter hybrydowy zarządza zarówno energią płynącą z paneli, jak i tą zgromadzoną w magazynie – a także wymianą energii z siecią publiczną.

W praktyce oznacza to, że:

przekształca prąd stały z paneli na prąd zmienny, którym zasilane są urządzenia domowe,

automatycznie przekierowuje nadwyżki energii do magazynu, jeśli nie ma na nie zapotrzebowania w danym momencie,

umożliwia pobieranie energii z magazynu, gdy instalacja PV nie pracuje (np. wieczorem, w nocy lub podczas awarii sieci),

synchronizuje cały system z siecią elektroenergetyczną – umożliwiając oddawanie lub pobieranie prądu według potrzeb i warunków rozliczeniowych (net-billing).

Dzięki takiemu rozwiązaniu możesz optymalizować zużycie własnej energii, minimalizować koszty i utrzymać zasilanie nawet w przypadku przerwy w dostawie prądu z sieci.

Warto dodać, że inwertery hybrydowe są dostępne w wersjach 1-fazowych i 3-fazowych. Wybór zależy od rodzaju przyłącza i rodzaju odbiorników w gospodarstwie domowym. Współczesne urządzenia oferują także zdalne zarządzanie i integrację z inteligentnymi systemami zarządzania energią (HEMS/EMS).

Magazyn energii fotowoltaiki – na co zwrócić uwagę przy zakupie?

Magazyn energii to – w pewnym uproszczeniu – zestaw akumulatorów litowo-żelazowo-fosforanowych (LiFePO4) wraz z modułem sterowania. Aby wybrać optymalny model magazynu energii, zwróć uwagę na następujące kwestie:  

pojemność – ważne jest rozróżnienie pojemności nominalnej (widniejącej na obudowie) i użytkowej (efektywnej), która jest około 20% niższa;

realne zapotrzebowanie na moc – pojemność magazynu energii powinna być dostosowana do mocy instalacji fotowoltaicznej, lecz przede wszystkim do zapotrzebowania na energię elektryczną na wypadek przerwania dostaw z sieci publicznej. Zapas energii powinien wystarczyć na podtrzymanie pracy urządzeń krytycznych (zależnie od obiektu może to być np. ogrzewanie, chłodzenie, oświetlenie czy monitoring) przez założony czas (np. przez noc, w czasie pochmurnych dni lub przerw w dostawach energii z sieci);

zabezpieczenia – magazyn energii fotowoltaicznej powinien być wyposażony w systemy monitorowania i zabezpieczenia chroniące np. przed przeładowaniem;

O tym, czy produkcja energii elektrycznej ze słońca wiąże się z ryzykiem, przeczytasz w artykule: Czy fotowoltaika na dachu jest bezpieczna?

modułowa konstrukcja – dobrym rozwiązaniem są magazyny energii, które pozwalają na łatwą rozbudowę w przyszłości, gdy wzrośnie zapotrzebowanie na energię Twojego gospodarstwa domowego;

żywotność akumulatorów – to liczba cykli (pełnych naładowań i rozładowań), która powinna wynosić około 5000, co wystarcza na blisko 14 lat, przy założeniu, że odbywa się jeden cykl dziennie;

gwarancja – zwróć uwagę na deklarację producenta dotyczącą pojemności akumulatorów: dobrym wynikiem jest gwarancja zachowania 70-80% pojemności użytkowej po 10 latach eksploatacji, przy jednym pełnym cyklu pracy dziennie;

moc przyłączeniowa – suma mocy mikroinstalacji fotowoltaicznej i magazynu energii nie może przekroczyć mocy przyłączeniowej obiektu ani 50 kW, czyli maksymalnej wartości dostępnej dla prosumentów.

Czy warto zainwestować w magazyn energii fotowoltaicznej? 

Niezależnie od tego, czy rozliczasz się w systemie opustów, czy stosujesz net-billing, wprowadzasz energię do sieci, a następnie pobierasz ją lub kupujesz. Magazyn energii pozwala zachować część wyprodukowanej energii, która zaspokoi własne potrzeby w okresie, w którym instalacja nie będzie produkowała energii; 

Ponadto, gdy posiadasz własne zapasy, zabezpieczasz się przed niekorzystną pogodą (gdy instalacja fotowoltaiczna nie wytwarza wystarczającej ilości energii) i awariami źródeł zewnętrznych (magazyn pozwala przetrwać przerwy w dostawach prądu z sieci energetycznej). 

Wybierz magazyn energii z oferty TAURONA, zyskaj jakość gwarantowaną przez takich renomowanych producentów jak Huawei, Pylontech, FoxESS, Solplanet i Growatt. Co ciekawe, niezbędne elementy wchodzące w skład urządzeń do magazynowania energii kwalifikują się do dotacji w zakresie HEMS/EMS.    

Przeczytaj także: Czy fotowoltaika się opłaca? Rozwiewamy wątpliwości!

Jak długo działa magazyn energii i ile się ładuje?

Czas działania magazynu energii zależy przede wszystkim od jego pojemności użytkowej oraz zapotrzebowania energetycznego danego gospodarstwa domowego. Przykładowo, magazyn o pojemności 10 kWh może zasilić podstawowe urządzenia w domu (takie jak oświetlenie, lodówka, router, komputer i kilka gniazdek) przez kilka godzin – często od 6 do 10, w zależności od stylu użytkowania. Jeśli w grę wchodzi ogrzewanie elektryczne lub klimatyzacja, ten czas się skraca.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku urządzeń krytycznych (np. pompy ciepła, systemy alarmowe, chłodzenie serwerów). Ich czas pracy z zasilania magazynowego zależy od mocy chwilowej i trybu awaryjnego.

Z kolei czas ładowania magazynu energii zależy od:

jego pojemności (np. 5 kWh, 10 kWh, 15 kWh),

mocy falownika,

aktualnej produkcji energii z instalacji PV.

Przy sprzyjających warunkach (pełne nasłonecznienie, odpowiednio dobrany inwerter), naładowanie magazynu o pojemności 10 kWh może zająć od 3 do 6 godzin. Zimą lub przy częściowym zachmurzeniu proces ten może się wydłużyć nawet do pełnego dnia.

Warto też pamiętać, że nowoczesne systemy nie zawsze ładują magazyn od zera do pełna. Działają dynamicznie i dostosowują się do aktualnego zużycia i produkcji, dzięki czemu energia jest stale buforowana i zużywana na bieżąco.

Jak dobrać pojemność magazynu energii do potrzeb gospodarstwa?

Dobór pojemności magazynu energii to nie kwestia „im więcej, tym lepiej”. Istotne jest dopasowanie pojemności do stylu życia domowników, profilu zużycia energii i roli, jaką magazyn ma pełnić: bufor na wieczór, awaryjne zasilanie, a może pełne uniezależnienie w trybie off-grid?

Zacznij od sprawdzenia dobowego zużycia energii w kWh. Można to odczytać z faktur od operatora lub z danych z falownika. Przykładowo:

dom jednorodzinny zużywa średnio 8–12 kWh dziennie,

gospodarstwo z pompą ciepła – 15–20 kWh, a nawet więcej w sezonie grzewczym,

dom z samochodem elektrycznym – zależnie od ładowania, może sięgnąć 30+ kWh/dobę.

W uproszczeniu, przyjmuje się, że pojemność magazynu powinna odpowiadać zużyciu energii w godzinach, w których instalacja fotowoltaiczna nie pracuje – czyli głównie wieczorem i w nocy. Dla bezpieczeństwa warto dodać do tej wartości niewielki zapas – około 20%. Przykład: jeśli zużywasz średnio 6 kWh po zmroku, dobrym rozwiązaniem będzie magazyn o pojemności użytkowej 7–8 kWh.

Nie tylko zapotrzebowanie jest ważne – równie istotna jest dzienna produkcja energii. Jeśli Twoja instalacja produkuje średnio 20 kWh dziennie, a zużycie wynosi tylko 10 kWh, pozostała energia może zostać wykorzystana do ładowania magazynu. W takiej sytuacji dobrze mieć urządzenie, które pomieści przynajmniej połowę tej nadwyżki – czyli ok. 5–7 kWh. Dzięki temu mniej energii trafia do sieci, a więcej zostaje wykorzystane na miejscu.

Co jeszcze warto wziąć pod uwagę?

Jeśli magazyn ma być wykorzystywany również do zasilania awaryjnego, np. podczas przerw w dostawie prądu, jego pojemność powinna pokrywać działanie tzw. urządzeń krytycznych: lodówki, oświetlenia, routera, pomp czy systemów alarmowych. W takim przypadku warto dodać dodatkowy margines zapasu.

Uwzględnij też sezonowość – zimą produkcja z paneli PV jest znacząco niższa niż latem, co oznacza mniejsze możliwości ładowania magazynu.

Jakie są typowe błędy przy inwestycji w magazyn energii?

Oto najczęstsze błędy, które popełniają użytkownicy przy planowaniu i montażu systemu z magazynem energii:

1. Źle dobrana pojemność

Zbyt mały magazyn szybko się przeładowuje i nie pozwala zwiększyć autokonsumpcji. Zbyt duży generuje niepotrzebne koszty, bo część energii nigdy nie zostanie wykorzystana. Dobór pojemności powinien być oparty na rzeczywistym zużyciu prądu w gospodarstwie domowym, nie tylko na „papierowej” mocy instalacji.

2. Brak możliwości rozbudowy systemu

Niektóre magazyny mają zamkniętą konstrukcję i nie pozwalają na dodanie kolejnych modułów. Jeśli planujesz w przyszłości zwiększyć zużycie energii (np. montując klimatyzację, pompę ciepła czy ładowarkę do auta elektrycznego), warto wybrać magazyn z możliwością rozbudowy. Dzięki temu nie trzeba będzie wymieniać całego systemu, gdy pojawi się nowe zapotrzebowanie.

3. Brak odpowiednich zabezpieczeń

Dobrej klasy magazyn energii powinien być wyposażony w systemy chroniące przed przeładowaniem, przegrzaniem i awarią ogniw. Brak zabezpieczeń to nie tylko ryzyko awarii, ale także realne zagrożenie dla bezpieczeństwa instalacji i domowników.

4. Niekompatybilność z inwerterem

Nie każdy magazyn energii współpracuje z każdym falownikiem. Częstym błędem jest zakup niekompatybilnych urządzeń, co skutkuje dodatkowymi kosztami lub koniecznością wymiany sprzętu. Zawsze należy sprawdzić, czy magazyn i inwerter są ze sobą zgodne technologicznie i komunikacyjnie.

5. Nieuwzględnienie mocy przyłączeniowej

Suma mocy instalacji PV i magazynu nie może przekraczać mocy przyłączeniowej obiektu – w przypadku prosumentów limit to 50 kW. Przekroczenie tej wartości może skutkować koniecznością przebudowy przyłącza lub utratą prawa do preferencyjnych rozliczeń.

Aktualne programy dofinansowań na magazyny energii

W Polsce funkcjonują programy publiczne, które wspierają finansowo inwestycje w magazyny energii – zarówno dla gospodarstw domowych, jak i firm. Obecnie obowiązujące zasady dają możliwość znaczącego obniżenia kosztów instalacji systemów magazynowania.

Program „Mój Prąd 6.0”

Szósta edycja programu „Mój Prąd” została wydłużona do 29 sierpnia 2025 roku lub do wcześniejszego wyczerpania budżetu. W ramach tej edycji można uzyskać:

do 16 000 zł dofinansowania na magazyn energii elektrycznej (minimalna pojemność: 2 kWh),

dodatkowe środki na mikroinstalację fotowoltaiczną (do 7 000 zł) oraz magazyn ciepła (do 5 000 zł).

Program skierowany jest do prosumentów rozliczających się w systemie net-billing. Dla osób zgłaszających mikroinstalacje po 1 sierpnia 2024 r. montaż magazynu energii elektrycznej lub ciepła jest warunkiem koniecznym do uzyskania dofinansowania.

Program dla firm – „Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura”

Od 4 kwietnia do 30 maja 2025 r. przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowanie w ramach programu „Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej”. Program dysponuje budżetem w wysokości 4,15 mld zł, z czego 3,735 mld zł przeznaczono na dotacje, a 415 mln zł na pożyczki. Dofinansowanie obejmuje budowę magazynów energii elektrycznej o mocy nie mniejszej niż 2 MW oraz pojemności nie mniejszej niż 4 MWh.

Magazyn energii fotowoltaicznej to jedno z najskuteczniejszych zabezpieczeń na wypadek przerwy w dostawach prądu z sieci. Dzięki nim utrzymasz pracę domowych urządzeń i działanie paneli bez zasilania zewnętrznego. Można przypuszczać, że magazyny energii stopniowo staną się standardem – niezbędnym elementem każdej instalacji fotowoltaicznej. 