Dom energooszczędny. Co to jest? Definicja, budowa i zalety

Dom energooszczędny – definicja

Każdy budynek można opisać w kontekście ilości energii niezbędnej do zaspokojenia komfortu cieplnego. Zgodnie ze standardem WT 2021, czyli ostatnią nowelizacją warunków technicznych, dom energooszczędny musi spełnić następujące warunki:

roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną (kWh/m²) – energia potrzebna do ogrzewania, zapewnienia ciepłej wody użytkowej, wentylacji, chłodzenia i oświetlenia nie może przekroczyć 70 kWh/m²;

współczynnik przenikania ciepła U (W/m²K) – określa ilość ciepła, która przenika przez 1m² przegrody, gdy różnica temperatury po obu jej stronach wynosi 1 K (Kelvin): w domu energooszczędnym współczynnik U dla ścian musi mieć wartość do 0,2 W/m²K, dla drzwi zewnętrznych – 1,4 W/m²K, dla okien fasadowych – 0,9 W/m²K, a dla dachowych – 1,1 W/m²K.

W budownictwie tradycyjnym oba wymienione parametry są niemal dwukrotnie wyższe. Z kolei domy pasywne nie mogą mieć zapotrzebowania na energię wyższego niż 15 kWh/m². Osobną kategorią są domy zeroenergetyczne, czyli samowystarczalne pod względem energetycznym. Tego typu obiekty nie wymagają dostarczania energii ze źródeł konwencjonalnych. Interesującą podkategorią są domy zeroenergetyczne netto, których bilans energetyczny (stosunek energii przekazanej do sieci do energii pobranej) jest zerowy. Jeżeli produkcja własna jest większa od energii pobranej, dom zasługuje na miano plusenergetycznego.

Jak zbudować dom energooszczędny?

Budowa domu energooszczędnego wymaga całościowej zmiany w myśleniu o tym, jak powinien wyglądać i funkcjonować dom lub obiekt komercyjny. Wszystkie decyzje związane z wyborem materiałów i wyposażenia, a także formy budynku są determinowane przez naczelną ideę oszczędzania energii.

Jeśli jesteś zainteresowany budową domu energooszczędnego, weź pod uwagę poniższe aspekty:

ograniczenie kubatury – mniejsza kubatura to mniejsze straty energii, dlatego domy energooszczędne powinny być ściśle dopasowane do liczby mieszkańców – budowanie rozległych, wielopokojowych rezydencji dla kilku osób przeczy idei minimalizowania zużycia i ograniczenia strat energii;
prosta bryła budynku – najlepszą formą dla domu energooszczędnego lub pasywnego jest bryła na planie prostokąta, z prostymi fasadami (bez balkonów, tarasów, lukarn i innych wystających elementów) i jednospadowym dachem;
lokalizacja na otwartej przestrzeni – optymalną lokalizacją dla domu energooszczędnego jest nasłoneczniona działka z wysokimi drzewami, budynkami lub skarpą osłaniającą od północy i otwartą przestrzenią od południa, aby zapewnić jak najlepsze nasłonecznienie;
rozmieszczenie okien – duże okna, a nawet całe przeszklone ściany od strony południowej i brak jakichkolwiek otworów od strony północnej;
wykorzystanie OZE – energooszczędność idzie zazwyczaj w parze z produkcją energii z OZE (odnawialne źródła energii), którą możesz czerpać za pośrednictwem instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła;

układ pomieszczeń – salony, sypialnie i inne pomieszczenia, w których najczęściej przebywają ludzie, powinny być usytuowane od południowej strony, natomiast garderoby, składziki i garaże po stronie północnej;
wysokiej jakości termoizolacja – do budowy należy stosować materiały o możliwie najniższym współczynniku przenikania ciepła;
energooszczędne instalacje – podstawową kwestią jest zastosowanie sprzętu oraz instalacji energooszczędnych: więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule: Klasy energetyczne sprzętów AGD, przy doborze sprzętu pamiętaj, że obowiązujące od marca 2021 r. nowe etykiety energetyczne nie zawierają m.in. oznaczenia A+++, które zostało zastąpione litera C, a cała skala składa się z kategorii od A do G;
system SmartHome – ręczne sterowanie dystrybucją energii (cieplnej, elektrycznej) jest czasochłonne, nieprecyzyjne i mało skuteczne: problem rozwiązują inteligentne systemy zarządzania energią w domu – najlepsze efekty uzyskasz wtedy, gdy integrujesz zarządzanie pracą wszystkich inteligentnych urządzeń oraz instalacji energooszczędnego domu w ramach SmartHome (system inteligentnego domu).

Czy eksploatacja domu energooszczędnego wymaga zmiany stylu życia?

Aby w pełni wykorzystać potencjał domu energooszczędnego – użytych materiałów i zainstalowanego sprzętu – konieczne są zmiany w sposobie funkcjonowania mieszkańców. W korzyściach takich zmian piszemy w artykule: Ekologiczne nawyki – czy mają sens? Codzienna rutyna powinna uwzględniać racjonalne gospodarowanie energią.

Kluczowe znaczenie ma sposób eksploatacji domowych urządzeń, w tym szczególnie dużego AGD. Dobrym przykładem jest wielkość załadunku w pralce lub zmywarce do naczyń. Uruchamiając urządzenia z połową zalecanego wsadu, marnujesz mnóstwo cennej energii. Z kolei przeładowanie obniża jakość pracy i zwiększa ryzyko awarii. Jeżeli chcesz poznać inne zalecenia eksploatacyjne, przeczytaj artykuł: Jak dbać o sprzęty domowe? 6 praktycznych wskazówek.

Jakie zalety ma dom energooszczędny?

Budowa domu energooszczędnego jest znacznie droższa od tradycyjnego. Najdroższe są domy pasywne i zeroenergetyczne. Jednak wysoki próg wejścia przynosi duże korzyści już w pierwszym roku użytkowania:

niskie koszty eksploatacji – kilkukrotne obniżenie rachunków za prąd i ciepło;

komfort użytkowania – automatyzacja procesów ogrzewania, wentylacji, chłodzenia i oświetlenia sprawia, że eksploatacja domu energooszczędnego jest znacznie bardziej komfortowa niż w przypadku budynków tradycyjnych;
walory proekologiczne – oszczędności energii, a także jej pozyskiwanie ze źródeł odnawialnych przekładają się na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i ograniczenie dewastacji środowiska naturalnego;
podniesienie wartości obiektu – nieruchomości energooszczędne mają znacznie większą wartość na rynku wtórnym od tradycyjnych budynków, które generują wysokie koszty eksploatacji.