Czy podczas burzy trzeba wyłączać prąd i odłączać urządzenia? Kompleksowy poradnik

Burza to realne zagrożenie 

W Polsce co roku Straż Pożarna notuje ponad 400 pożarów domów spowodowanych wyładowaniami atmosferycznymi, a liczne gospodarstwa domowe zgłaszają szkody w sprzętach elektronicznych i AGD, nawet jeśli piorun nie uderzy bezpośrednio w budynek, lecz jedynie w jego okolicy. Przepięcia w sieci elektrycznej mogą nastąpić nawet wtedy, gdy wyładowanie trafi w linię energetyczną oddaloną o kilka kilometrów od Twojego domu, a skutkiem tego bywa doszczętne zniszczenie drogiego sprzętu RTV i komputerowego. 

Jak burza uszkadza domowy sprzęt? 

Wyładowania atmosferyczne generują ogromne skoki napięcia w sieci elektrycznej. Jeśli piorun uderzy w linię zasilającą lub budynek, fala energetyczna może sprawić, że przez domową instalację przepłynie setki razy więcej energii niż zazwyczaj. Taki nagły wzrost napięcia bywa niezwykle groźny dla urządzeń elektronicznych: komputera, telewizora, routera, lodówki czy pralki. Skutkiem są uszkodzone podzespoły, a czasem nawet pożar. 

Czy odłączenie urządzeń od gniazdek naprawdę pomaga? 

Odłączenie urządzeń od prądu podczas burzy (fizyczne wyjęcie wtyczki z gniazda) jest najskuteczniejszą metodą ochrony wrażliwych sprzętów. Samo wyłączenie przez przycisk lub listwę nie daje pewności, bo fala przepięcia może przejść również przez urządzenia pozostające podłączone do sieci, a nawet przez przewody antenowe czy internetowe. Komputer czy telewizor może się „spalić” od jednego silnego wyładowania, nawet jeżeli wydarzy się to kilometr od Twojego domu. 

Kiedy i na jak długo odłączać sprzęt? 

Odłącz urządzenia od zasilania zawsze, gdy widzisz nadchodzącą burzę, ale również wtedy, gdy otrzymasz oficjalne ostrzeżenia meteorologiczne o zbliżającej się burzy. Pamiętaj, że pioruny mogą wyprzedzać burzę nawet o kilkanaście kilometrów i uderzyć, nawet gdy nie ma jeszcze chmur i deszczu. Niedocenianie nadchodzącego zagrożenia może być zgubne.   

Zachowaj zasadę 30/30, która mówi, że jeśli grzmot słychać po błyskawicy w okresie krótszym niż 30 sekund, to burza jest naprawdę blisko i trzeba szybko działać, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo. Zgodnie z zasadą 30/30 możesz ponownie podłączyć sprzęt do zasilania sieciowego dopiero po 30 minutach po ostatnim usłyszanym grzmocie. Zbyt wczesne stwierdzenie, że burza już minęła, bywa powodem wielu wypadków, w tym porażeń prądem.   

Odłączanie wszystkich urządzeń podczas burzy może być uciążliwe, szczególnie jeśli masz wiele sprzętów. Czy jest dobra alternatywa?  

Zabezpieczenie instalacji przed piorunem  

Punktem wyjścia powinno być zabezpieczenie instalacji elektrycznej. Jak zabezpieczyć domową instalację elektryczną przed piorunem?  

• Piorunochrony: zabezpieczają konstrukcję budynku przed bezpośrednim uderzeniem, ale nie zapewniają pełnej ochrony urządzeniom podłączonym do sieci elektrycznej. 

• Ograniczniki przepięć: montowane w rozdzielni elektrycznej, chronią instalację i podłączony sprzęt. 

• Listwy przeciwprzepięciowe: dają dodatkową ochronę, ale nie gwarantują bezpieczeństwa przy bardzo silnych wyładowaniach. Jednak przy mniej gwałtownych burzach mogą uchronić elektroniki przed przepięciami. 

Czy podczas burzy można używać prądu? 

Nie zaleca się korzystać z urządzeń elektrycznych podczas burzy. Każde podłączone urządzenie jest narażone na uszkodzenia lub może stanowić zagrożenie dla użytkownika. 

Czy wystarczy wyłączyć bezpieczniki? 

Wyłączenie bezpieczników ogranicza dopływ prądu, ale nie odcina całkowicie połączenia między gniazdkami a siecią zewnętrzną. Przepięcie może pokonać wyłączone bezpieczniki i nadal uszkodzić elektroniczne sprzęty. Dlatego najlepiej fizycznie wyciągnąć wtyczki urządzeń z gniazdek elektrycznych. 

Co najbardziej przyciąga pioruny? 

Najbardziej narażone są metalowe konstrukcje i wysokie obiekty (maszty, drzewa, budynki z metalowymi dachami). Urządzenia same w sobie nie przyciągają piorunów, ale mogą ucierpieć, gdy wyładowanie przejdzie przez instalację elektryczną lub antenową. 

Czy komputer może się spalić od burzy? 

Tak, to częsty scenariusz, szczególnie jeśli komputer jest podłączony do prądu lub do linii internetowej podczas burzy. 

Czy podczas burzy można mieć zapalone światło? 

Tak, podczas burzy możesz mieć zapalone światło w domu, ponieważ samo korzystanie z oświetlenia (np. żarówki czy lampy) nie zwiększa ryzyka porażenia piorunem – światła nie „przyciągają” wyładowań atmosferycznych. Oświetlenie nie jest uznawane za wrażliwy sprzęt wymagający natychmiastowego odłączenia jak elektronika czy RTV. 

Czego nie wolno robić w czasie burzy? 

• Nie korzystaj z urządzeń elektrycznych (telewizora, komputera, telefonu podłączonego do ładowarki). 

• Nie dotykaj metalowych przedmiotów, rur, kaloryferów, które mogą przewodzić prąd. 

• Nie korzystaj z łazienki (prysznic, wanna) – woda i podłączenia metalowe przewodzą prąd. 

• Nie rozmawiaj przez telefon stacjonarny podłączony do przewodu. 

Teraz już wiesz, czy podczas burzy należy wyłączać prąd! 

Aby skutecznie chronić się przed skutkami burzy, należy pamiętać o odłączaniu wrażliwych urządzeń takich jak sprzęt RTV, AGD, komputery, routery czy anteny jeszcze przed uderzeniem burzy. Samo wyłączenie bezpieczników nie daje pewności, ponieważ ryzyko uszkodzenia sprzętu przez przepięcia wciąż istnieje. Dlatego najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest fizyczne wyciągnięcie wtyczek z gniazdek.  

Stosowanie listew przeciwprzepięciowych oraz instalowanie ograniczników przepięć zdecydowanie zwiększa poziom ochrony, choć nawet najlepsze zabezpieczenia nie zawsze gwarantują pełne bezpieczeństwo podczas bardzo silnych wyładowań atmosferycznych. Kluczowe jest także śledzenie prognoz pogody i odpowiednio szybka reakcja – to najprostszy sposób, aby uniknąć kosztownych strat i zapewnić bezpieczeństwo zarówno domowi, jak i jego mieszkańcom. 

Podziel się: