Jak działa zawór termostatyczny (termostat)?
Termostaty wykorzystują zjawisko rozszerzania się i kurczenia cieczy pod wpływem zmian temperatury. Gdy temperatura rośnie, ciecz w sprężystym pojemniku (mieszku) rozszerza się i za pośrednictwem odpowiednich mechanizmów naciska na trzpień (grzybek) zaworu. Efektem jest przymknięcie zaworu i ograniczenie przepływu czynnika grzewczego. Moc, z którą pracuje grzejnik, zmniejsza się.
W przypadku spadku temperatury w pomieszczeniu płyn w mieszku zmniejsza objętość. Zmniejsza się nacisk na trzpień zaworu, który stopniowo otwiera się i zwiększa przepływ czynnika grzewczego. Dzięki temu temperatura w pomieszczeniu rośnie.
Zakres automatycznej regulacji jest ograniczony przez ustawienie termostatu na określoną temperaturę lub poziom grzania. Gdy zadana wartość zostanie osiągnięta, dalsze otwieranie zaworu zostaje zatrzymane.
Jak ustawić termostat na grzejniku – interpretacja oznaczeń na skali
Oznaczenia na manualnym zaworze termostatycznym są podobne na większości termostatów i prezentują następującą skalę: *, 1, 2, 3, 4, 5.
Jakim temperaturom odpowiadają cyfry na skali termostatu?
Pierwsze, minimalne ustawienie, czyli gwiazdka (śnieżynka), oznacza temperaturę ochrony przed mrozem. Zazwyczaj jest to około 6–8°C. Przestawienie zaworu na kolejne cyfry zwiększa temperaturę o 3–4°C, np.: 1 – 12°C, 2 – 16°C, 3 – 20°C, 4 – 24°C, 5 – 28°C.
Pamiętaj, że podane wartości dotyczą temperatury powietrza w bezpośrednim sąsiedztwie głowicy termostatycznej. Temperatura w całym pomieszczeniu zależy od wielu innych czynników, w tym kubatury i mocy grzejnika, poziomu termoizolacji izolacji, typu wentylacji.
Znacznie lepsze zarządzanie temperaturą w pomieszczeniu zapewniają elektroniczne głowice termostatyczne. Nie ustawiasz na nich poziomu grzania, lecz konkretną temperaturę. Głowica automatycznie dostosowuje moc w taki sposób, aby utrzymać ustawioną wartość temperatury.
Jak działają blokady termostatów w budynkach wielorodzinnych?
Termostaty montowane w budynkach wielorodzinnych nie pozwalają na całkowite zakręcenie zaworu. Może to być prosta blokada uniemożliwiająca wybranie pozycji poniżej numeru 2. Inną opcją jest ograniczenie konstrukcyjne, które nawet przy ustawieniu na śnieżynkę, zapewnia minimalny przepływ wody.
Dzięki temu w sprawnie działającej instalacji c.o. temperatura grzejnika nie spada nigdy poniżej 16°C. Blokada zapobiega zamarzaniu i uszkadzaniu grzejników. Zapewnia też sprawiedliwość podziału kosztów ogrzewania pomiędzy lokatorów. Nikt nie może wychłodzić nadmiernie własnego mieszkania i korzystać nieodpłatnie z ciepła przenikającego z sąsiednich lokali.
Jak dobrać ustawienia termostatu, aby oszczędzić na ogrzewaniu?
Termostat jest bardzo wydajnym narzędziem do zmniejszania zużycia energii. Szczególnie użyteczne są termozawory elektroniczne. Aby maksymalnie wykorzystać jego potencjał, zastosuj sprawdzone w praktyce sposoby:
- obniż temperaturę w pomieszczeniach – zejdź do poziomu akceptowalnego w danym momencie dla użytkowników, zależnie od ich samopoczucia, stanu zdrowia, wieku;
- dopasuj odpowiednią temperaturę do każdego pomieszczenia – różnice optymalnych temperatur w poszczególnych pomieszczeniach w Twoim domu mogą wynieść nawet 10°C;
- nie ogrzewaj pustych pomieszczeń – w nieużywanych pomieszczeniach obniż temperaturę do poziomu ochrony przed mrozem;
- korzystaj z programatora – ustaw okresy, w których temperatura może być mocno obniżona (np. w czasie, gdy domownicy są w szkole i w pracy) i godziny w ciągu doby, gdy konieczne jest grzanie z pełną mocą.
Możesz zdalnie zarządzać pracą wszystkich termostatów w domu. Wystarczy, że włączysz je w system inteligentnego domu (smart home). Dzięki temu z poziomu urządzenia mobilnego, z dowolnego miejsca na świecie możesz ustawiać optymalną temperaturę w każdym pomieszczeniu swojego domu.
Dlaczego warto obniżyć temperaturę nawet o 1°C?
Wiedza o działaniu termostatów pozwala łatwo odpowiedzieć sobie na pytanie, jak prawidłowo ustawić termostat na grzejniku. Najważniejszą kwestią jest unikanie przegrzewania pomieszczeń. Nadmiernie wysoka temperatura niekorzystnie wpływa zarówno na samopoczucie i zdrowie ludzi, zwierząt oraz roślin, jak i na rachunki za ogrzewanie.
Zmniejszenie temperatury z 24°C do 22–23°C jest praktycznie nieistotne dla poczucia komfortu cieplnego. Natomiast ma ogromny wpływ na wysokość rachunków: obniżając temperaturę o 1°C, możesz zmniejszyć o zużycie energii cieplnej 5–8%.
Doskonałym sposobem oszczędzania ciepła jest stosowanie nowoczesnych systemów grzewczych opartych na OZE (odnawialnych źródłach energii). Chcesz zmniejszyć negatywny wpływ ogrzewania domu na środowisko naturalne? Sprawdź dostępne rozwiązania w artykule: Ekologiczne ogrzewanie domu – przegląd technologii.
Jednocześnie należy pamiętać, że zbyt mocne przykręcanie termostatów, np. poniżej 16°C, może prowadzić do zawilgocenia pomieszczeń. Efektem może być rozwój groźnych dla zdrowia pleśni i grzybów.
Obok obniżania temperatury kluczowe znaczenie ma minimalizacja strat ciepła. Można ją osiągnąć m.in. dzięki termomodernizacji, właściwemu wietrzeniu pomieszczeń i utrzymaniu instalacji grzewczych w dobrym stanie technicznym. Dowiedz się więcej na temat racjonalnego gospodarowania energią cieplną z artykułu: Straty ciepła w domu – jak temu zapobiec? 10 wskazówek.
Jak ustawić termostat w pokoju dziennym, a jak w łazience?
Jak ustawić termostat pokojowy? Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia w pokoju dziennym, w pomieszczeniach przeznaczonych dla dzieci, w biurach, lokalach usługowych wystarczy temperatura 20–22°C. W sypialni, w nocy, można zmienić ustawienia na 16–19°C. W pomieszczeniach gospodarczych optymalne jest 14–16°C lub mniej. Z kolei w łazience komfort cieplny zapewnią temperatury w granicach 23–25°C.
Ogólna zasada mówi, że im wyższa wilgotność, tym wyższa powinna być temperatura. Swoistym wyjątkiem jest kuchnia: ze względu na dodatkowe źródła ciepła (np. płyta kuchenna, piekarnik) wystarczy ustawić termostat na 18–19°C.
Świadome zarządzanie temperaturą to źródło istotnych oszczędności w budżecie gospodarstwa domowego. Obniżając rachunki, możesz jednocześnie zachować pełny komfort cieplny. Jeżeli dodatkowo zastosujesz ekologiczne źródła ciepła, możesz zminimalizować negatywny wpływ ogrzewania domu na środowisko naturalne.
