Zasada 5R

Co to jest zero waste?

Pojęcie zero waste na język polski można przetłumaczyć jako „zero odpadów” czy „zero marnowania”. Jest to postawa, w ramach której starasz się maksymalnie zredukować ilość wytwarzanych przez siebie śmieci.

Życie w stylu zero waste jest jedną z odpowiedzi na problem zalewającej świat fali odpadów, które mnożą się w zastraszającym tempie. Co ważne, takie podejście jest dobre nie tylko dla planety, ale też dla Twojego portfela – pozwala bowiem zaoszczędzić sporo pieniędzy.

Choć wielu osobom życie bez generowania odpadów wydaje się wizją odległą, to w dążeniu do idealnego stanu warto skupić się na codziennych nawykach. Zastanów się, co możesz zrobić tu i teraz, aby choć w niewielkim stopniu ograniczyć ilość wytwarzanych przez siebie śmieci.

Pomocna może okazać się sformułowana przez aktywistkę i blogerkę Beę Johnson zasada 5R. Co to jest 5R? To zasada, która doskonale oddaje ideę zero waste i zakłada ograniczenie produkcji śmieci na wielu etapach – od zakupów, przez użytkowanie, po odpowiednie gospodarowanie rzeczami, których już nie potrzebujemy. Brzmi ona następująco:

1. Refuse (odmawiaj)

Jeśli nauczysz się mówić „nie”, automatycznie zmniejszysz liczbę przedmiotów, które stają się częścią Twojego życia. Przykłady? Proszę bardzo! Powstrzymaj sprzedawcę w sklepie z warzywami przed zapakowaniem zakupów do jednorazówki. Poproś barmana, by nie dodawał słomki do zamówionego przez Ciebie drinka. Zrezygnuj z plastikowej łyżeczki w lodziarni. Powstrzymaj osobę roznoszącą ulotki przed wręczeniem Ci pięciu świstków, które i tak po chwili trafią do kosza. Dzięki tym i podobnym działaniom zgodnym z zasadą 5R zredukujesz ilość odpadów i skłonisz innych do zastanowienia się nad ekologicznymi konsekwencjami tego, co robią.

2. Reduce (ograniczaj)

Ogranicz konsumpcję. Nie kupuj rzeczy tylko dlatego, że są ładne albo trafiłeś na świetną promocję. Zamiast tego zastanów się, czy naprawdę ich potrzebujesz, a jeśli potrzebujesz, czy nie lepiej będzie je od kogoś pożyczyć lub kupić używane.

3. Reuse (używaj ponownie)

Pamiętaj, że przedmiotom można dać drugie życie. Wiele zepsutych rzeczy można naprawić lub wykorzystać w inny sposób. Jeśli coś po prostu Ci się znudziło, ale wciąż spełnia swoją funkcję, oddaj to lub sprzedaj. Pamiętaj, że nie musisz kupować wyłącznie nowych rzeczy – używane przedmioty (ubrania, sprzęt RTV, książki) w doskonałym stanie często można odkupić za bezcen.

4. Recycle (przetwarzaj)

Segreguj śmieci. Jeśli nie dasz rady czegoś naprawić ani ponownie wykorzystać, pamiętaj, aby podczas wyrzucania danej rzeczy odpowiednio przygotować ją do ponownego przetworzenia. Pomogą Ci w tym wytyczne, które w każdej gminie opracowują zakłady komunalne.

Przeczytaj także: Segregacja śmieci w domu, czyli jak prawidłowo segregować odpady?

5. Rot (kompostuj)

Łatwiej założyć kompost w domu niż w bloku, ale zdarzają się osoby, które kompostują odpadki organiczne nawet w małych miejskich kuchniach. Jeśli przeraża Cię ta wizja, wystarczy, że będziesz trzymać się poprzedniego punktu – po prostu dbaj o to, aby do kosza na odpady zielone trafiały tylko odpowiednie śmieci, a ich przetworzeniem zajmie się za Ciebie pobliska kompostownia.

A co, jeśli to zbyt wiele? Poznaj less waste!

Filozofia zero waste i zasada 5R nie dla każdego będzie możliwa do wdrożenia. A przynajmniej nie od razu. Natychmiastowe wprowadzenie do codziennego życia wszystkich wymienionych powyżej zasad dla wielu osób może być trudne, a nawet zniechęcające. Ale jest na to rada. Zamiast od razu rzucać się na głęboką wodę, wypróbuj metodę małych kroków – postaw na less waste.

Less waste – co to znaczy?

Czym różni się zero waste od less waste? Odpowiedź kryje się w nazwach tych pojęć. Zero waste zakłada całkowitą redukcję produkowanych śmieci, zaś less waste skupia się na tym, aby wytwarzanych odpadów było po prostu mniej (z ang. less – mniej). Less waste nie jest więc tak bardzo bezkompromisowe i rygorystyczne, jak zero waste, choć nadal opiera się na tych samych założeniach, w tym na zasadzie 5R.

Sprawdź również: Recykling plastiku – czy te działania mają sens?

Jak wdrożyć zasadę 5R?

Niezależnie od tego, co wydaje Ci się zgodne z Twoim stylem życia – czy idea less waste, czy zero waste, zacznij od stopniowych zmian. Radykalna zmiana nawyków może okazać się przytłaczająca i zniechęcająca. Postępowanie według zasady „wszystko albo nic” nie jest najlepszym wyborem. Pamiętaj, że każdy nawet najmniejszy krok to krok w stronę bardziej ekologicznego, przyjaznego naturze życia. Jeśli nigdy nie uda Ci się osiągnąć stanu zgodnego z podejściem zero waste, nie szkodzi! Wdrożenie filozofii less waste też jest świetnym osiągnięciem.

Zacznij od jednego aspektu swojego życia, na przykład od sposobu dokonywania zakupów spożywczych i organizowania przestrzeni w kuchni. Z czasem możesz rozszerzyć swoje działania na inne obszary codziennego życia, na przykład kupowanie i użytkowanie kosmetyków oraz środków czystości, ubrań, zabawek, sprzętu sportowego. Zacznij planować zakupy z wyprzedzeniem, aby unikać impulsywnego kupowania, i wybieraj produkty, które rzeczywiście są Ci potrzebne. Dobrym pomysłem jest noszenie ze sobą wielorazowej torby na zakupy. To prosta rzecz, która może sprawić, że w ciągu roku unikniesz wyrzucania setek jednorazówek.

Śledź blogi, grupy na mediach społecznościowych, czytaj książki poświęcone zero waste oraz less waste. Znajdziesz tam wiele inspirujących historii i praktycznych porad. Organizuj lub bierz udział w wymianach rzeczy, jest to świetny sposób na zdobycie nowych przedmiotów bez konieczności kupowania.

Postaraj się edukować swoich bliskich na temat ekologii. Będzie łatwiej wdrożyć zasadę less waste lub zero waste w życie, jeśli wszyscy domownicy będą znali i respektowali zasadę 5R. Less waste, zero waste, podobnie jak minimalizm i inne koncepcje to styl życia, do którego trzeba być przekonanym. Jeśli Twoi bliscy nie są na to gotowi, zaproponuj im jedynie małe zmiany. Nawet niewielkie zmiany codziennych nawyków mają znaczenie i przyczyniają się do ochrony środowiska.

Uwierz, że życie bez odpadów jest możliwe

Jeśli chcesz żyć według filozofii less waste lub zero waste, pamiętaj o zasadzie 5R i wprowadzaj w swoim życiu zmiany tam, gdzie na daną chwilę jest to dla Ciebie możliwe. Dokonuj świadomych wyborów zakupowych, rezygnuj z niepotrzebnych opakowań, skupiaj się na odpowiedniej segregacji odpadów, dawaj drugie życie przedmiotom, które już posiadasz. Możliwości jest mnóstwo.

A jeśli brakuje Ci pomysłów na to, co możesz robić na co dzień, aby żyć w duchu less waste lub zero waste, zapoznaj się z artykułem: Zero waste w praktyce – 27 sposobów, by żyć bardziej EKO. To praktyczny poradnik, z którego możesz czerpać wybiórczo – w zależności od swoich chęci i możliwości. Pamiętaj, że każda nawet mała zmiana nawyków, to duży krok dla naszej planety i otaczającej nas przyrody.