Rekuperacja

Co to jest rekuperacja?

Wentylacja w domu to podstawa. Niezależnie od warunków, brak odpowiednio częstej wymiany powietrza na nowe prowadzi do wilgotnienia i niszczenia budynków, a także do rozwoju pleśni i grzybów. Przy złej jakości powietrza, może nie wystarczyć otwieranie okien, żeby pozbyć się problemu.

Jeszcze nie tak dawno do odpowiedniego wentylowania budynków wykorzystywano kominy i naturalną siłę przyrody, jaką jest grawitacja. Wentylacja naturalna ma dość dużą wadę – praktycznie nie działa latem, zaś zimą ruch powietrza jest tak mocny, że wyciąga z domu ciepło wytworzone przez ogrzewanie. Okazuje się, że za pośrednictwem kratek wywiewnych z domu może uciekać ponad połowa ciepłego powietrza. W odpowiedzi na ten problem powstały wentylacja mechaniczna wywiewna i nawiewna oraz systemy rekuperacji.

Rekuperacja jest to proces odzysku ciepła z raz ogrzanego – ale już wykorzystanego – powietrza i oddania tego ciepła do powietrza wpadającego do wnętrz przez nawiew. Co ważne, podczas całego procesu powietrze zewnętrzne i wewnętrzne nie miesza się ze sobą. W ten sposób do budynku wpada czyste – ale już wstępnie zagrzane powietrze, co w znacznym stopniu niweluje straty ciepła. System przepływu powietrza z odzyskiem ciepła jest obecnie najbardziej zaawansowanym sposobem wentylacji budynków.

Jak działa system wentylacji nawiewno-wywiewnej?

Wiele osób zastanawia się, jak działa wentylacja mechaniczna z rekuperacją. Otóż wszystko działa w oparciu o specjalny system nawiewny i wywiewny, który należy zamontować w budynku. Sercem takiej instalacji jest centrala wentylacyjna z wymiennikiem ciepła, jednak ważne są także nawiewy, kratki czy kanały wentylacyjne.

Proces wymiany powietrza w domu przebiega w następujący sposób:

Z pomieszczeń o podwyższonej wilgotności (takich jak kuchnia, łazienka czy toaleta) wywiewane jest powietrze, które następnie kanałami wentylacyjnymi dociera do rekuperatora. Tutaj przechodzi ono przez wymiennik ciepła i oddaje swoją energię.
W tym samym czasie, przez otwór w zewnętrznej ścianie domu, czyli czerpnię, zasysane jest do środka świeże powietrze. Ono również doprowadzane jest do centrum instalacji, gdzie najpierw przechodzi przez przewody i filtry wyłapujące kurz i pyłki. Następnie dociera do wymiennika ciepła, gdzie pobiera energię oddaną wcześniej przez powietrze zużyte.
Co ważne, strumienie powietrza świeżego i wykorzystanego nie mieszają się ze sobą, a jedynie mijają w sąsiednich kanałach. Ścianki przewodów wentylacyjnych są na tyle cienkie, że pozwalają na pozyskanie ciepła, a jednocześnie oddzielają od siebie obie strugi. Proces ten można regulować według własnych potrzeb.
Po oddaniu ciepła, zużyte powietrze wyprowadzane jest na zewnątrz domu za pomocą wywiewu pod ciśnieniem.
Powietrze z zewnątrz doprowadzane jest do pomieszczeń mieszkalnych przez nawiewnik. Jako że zostało już ono wstępnie zagrzane, ma temperaturę zbliżoną do tej, która panuje w pokoju.
Ilość powietrza nawiewanego jest taka sama jak powietrza wywiewanego.

Skoro odpowiedzieliśmy już na pytanie, jak działa rekuperacja, warto zastanowić się, gdzie w ogóle należy ją stosować. Otóż instalację wentylacji mechanicznej najlepiej przeprowadzić w dobrze izolowanych domach. Dzięki odzyskowi ciepła, utrzymanie w pokojach odpowiedniej temperatury nie będzie trudnym zadaniem.

Schemat domowej wentylacji najlepiej oczywiście zaprojektować jeszcze przed rozpoczęciem prac budowlanych, co znacznie zredukuje koszt wykonania całej instalacji. Zainstalowanie tego typu wentylacji w budynku już istniejącym jest oczywiście możliwe, ale należy mieć na uwadze, że takie przedsięwzięcie będzie wiązało się ze sporym remontem.

Rekuperator

Skoro jesteśmy już przy kwestiach technicznych, warto poświęcić nieco uwagi sercu systemu, czyli centrali wentylacyjnej.

Rodzaje rekuperatorów

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów rekuperatorów. Każdy z nich jest wyposażony w wentylator nawiewny i wywiewny, jednak ich sposób działania jest nieco inny. Na rynku znajdziemy urządzenia:

Z czynnikiem pośrednim (glikolem lub freonem), które najczęściej montuje się w miejscach wymagających zarówno grzania, jak i chłodzenia wnętrz.
Z ruchomym wypełnieniem (wymiennikami obrotowymi), wyposażone w silniki elektryczne, odpowiedzialne za obracanie wirnika akumulacyjnego – zastosowanie tego rozwiązania często uważane jest za potencjalnie problematyczne.
Płytowe (krzyżowe oraz przeciwprądowe), które najczęściej wybierane są dla domów jednorodzinnych. Charakteryzują się prostotą budowy i instalacji oraz są najtańsze.

Miejsce na serce systemu wentylacji mechanicznej

Sama jednostka centralna ma niewielkie rozmiary, więc przy projektowaniu schematu wentylacji domu nie powinno być problemu ze znalezieniem dla niej odpowiedniego miejsca. Montaż urządzenia można przeprowadzić na poddaszu, w schowku, garderobie czy nawet w dużej szafie. Dla niektórych naturalnym wyborem może wydawać się kotłownia – to dobry pomysł, pod warunkiem, że dom nie jest ogrzewany węglem. Zanieczyszczenia, które się z tym wiążą, mogą negatywnie wpływać na proces przepływu powietrza.

Wybierając miejsce w domu dla rekuperatora należy pamiętać o tym, że urządzenie będzie w przyszłości konserwowane i serwisowane, więc należy zapewnić do niego wygodny dostęp. Aby możliwy był maksymalny odzysk ciepła, miejsce, w którym zostanie umieszczone urządzenie, powinno być też ogrzewane lub ocieplone.

Czy wentylacja mechaniczna z rekuperacją się opłaca?

Odpowiedź na to pytanie jest krótka – tak. Najważniejsze powody, dla których warto zainwestować w wentylację do domu z odzyskiem ciepła, są dwa.

Po pierwsze jakość powietrza nawiewanego do pomieszczeń przez ten system jest bardzo dobra. Jako że zasysane przez czerpnię powietrze przepływa przez filtry, charakteryzuje się ono doskonałymi parametrami dotyczącymi wilgotności, czystości i jonizacji. Zastosowane w systemie filtry wyłapują również alergeny, co może się okazać zbawienne dla osób uczulonych na pyłki. Dodatkowo, odpowiednio częsta wymiana powietrza przez system wentylacyjny zapobiega powstawaniu w budynku pleśni i grzybów. Wszystko to korzystnie działa na jakość powietrza w pomieszczeniach i tym samym, na zdrowie osób zamieszkujących dom jednorodzinny z systemem nawiewno-wywiewnym.

Drugi powód jest nieco bardziej przyziemny – chodzi mianowicie o aspekt finansowy. Niezależnie od zastosowanego systemu grzewczego, zapewnienie zimą odpowiedniej temperatury w budynku wciąż pozostaje stosunkowo drogie. W przypadku domu korzystającego z działania wentylacji grawitacyjnej, część ciepła się marnuje, co prowadzi do wzrostu rachunków za ogrzewanie. Rekuperatory pozwalają odzyskać nawet 95% ciepła z wypompowywanego powietrza. Wentylacja mechaniczna z rekuperacją to naprawdę spora oszczędność!

I na koniec nie możemy zapominać o aspekcie środowiskowym – do produkcji ciepła w Polsce wciąż w większości wykorzystywane są paliwa kopalne, których eksploatacja jest szkodliwa dla planety. Odpowiednio zarządzając wyprodukowanym ciepłem, dbamy o otaczającą nas przyrodę, która przecież ma służyć nie tylko nam, ale i przyszłym pokoleniom.