Zero waste w praktyce – 27 sposobów, by żyć bardziej EKO

 

No dobrze, to tyle teorii. Pamiętajmy jednak, że nawet najszczytniejsza idea, pozostawiona w sferze niematerialnej, pozostaje jedynie… ideą. Dlatego tak ważne jest, aby dobre pomysły wprowadzać w życie. Poniżej prezentujemy 27 sposobów na to, jak do swojej codzienności zaprosić ducha zero waste, a co za tym idzie – jak być bardziej eko.

Zero waste na zakupach

1. Zrezygnuj z jednorazowych reklamówek. Zawsze noś przy sobie materiałową torbę wielokrotnego użytku, dzięki czemu będziesz przygotowany również na nieplanowane zakupy. Jeśli zdążyłeś uzbierać w swoim domu dziesiątki a nawet setki plastikowych jednorazówek, wykorzystaj je ponownie. Możesz zabrać je na zakupy lub przetworzyć w oryginalne ozdoby (włóczka z reklamówek), wypełnić nimi posłanie dla psa lub wykorzystać w ogrodzie do osłaniania roślin.

2. Zwracaj uwagę na opakowania. Przede wszystkim unikaj plastiku – wybieraj warzywa i owoce na wagę i postaraj się znaleźć sklep, w którym do własnego pojemniczka można spakować makaron, ryż, kaszę czy mąkę. Jeśli kupujesz produkty już opakowane, daj pierwszeństwo tym, które można nabyć w szkle lub metalu.

3. Stawiaj na jakość. Zwracaj uwagę na to, aby kupowane przez Ciebie przedmioty były trwałe i wykonane z przyjaznych dla środowiska materiałów. Jeśli wiesz, że dana koszulka przetrwa zaledwie kilka prań, powstrzymaj się od zakupu. Lepiej dołożyć kilka złotych i mieć ubranie, które posłuży o wiele dłużej.

4. Daj sobie czas. Jeśli nie planowałeś zakupu jakiejś rzeczy, a nagle wylądowała ona w Twoim koszyku, bo była w dobrej cenie lub po prostu wpadła Ci w oko, daj sobie przynajmniej 24 godziny na podjęcie ostatecznej decyzji o zakupie. Dobrze się zastanów, czy na pewno będziesz jej używać. Dobrym sposobem na ograniczenie kompulsywnych zakupów jest też zastanowienie się, czy wciąż chciałbyś mieć dany przedmiot, gdyby był on trzy razy droższy. Jeśli odpowiedź brzmi „nie”, być może w ogóle go nie potrzebujesz.

5. Nie bierz potwierdzenia transakcji kartą. Jeśli szczegółowo nie analizujesz swoich wydatków, a potwierdzenie płatności wyląduje w koszu w chwili, w której przekroczysz próg sklepu, całkowicie zrezygnuj z jego drukowania.

Zero waste w domu

6. Oszczędzaj wodę i energię elektryczną. Choć zero waste kojarzy się głównie z odpadami, to pamiętajmy, że jest to idea szeroko pojętego niemarnowania. Ten krok jest na tyle prosty, że wiele zaznajomionych z tematem osób proponuje, aby tu właśnie zacząć swoją przygodę z ekologią. Jak nie marnować prądu i wody? Wystarczy prosta zmiana kilku nawyków. Gaś światło, kiedy wychodzisz z pomieszczenia. Wybieraj energooszczędny sprzęt AGD. Pralkę i zmywarkę puszczaj tylko wtedy, gdy są pełne. Odpowiednio dostosuj temperaturę w lodówce. Dbaj o to, aby urządzenia domowe nie pozostawały w trybie czuwania. W czajniku elektrycznym grzej tylko tyle wody, ile jest Ci w danej chwili potrzebne. Korzystaj z energooszczędnych żarówek. Zakręcaj wodę podczas mycia zębów.

7. Naprawiaj zepsute sprzęty. Niedziałająca lampka może oznaczać zepsuty kabel, który wymienisz za kilka złotych. Delikatnie rozdartą skarpetkę można zaszyć, a ubite ucho w kubku – przykleić. Obecnie odzwyczailiśmy się od naprawiania przedmiotów, choć jeszcze kilkanaście lat temu było to całkiem normalne. Jeśli uważasz, że nie opłaca Ci się naprawa u specjalisty, możesz przejść się do kawiarenki naprawczej (spotkania organizowane lokalnie, podczas których można naprawiać urządzenia elektryczne i mechaniczne, a także komputery, rowery, ubrania i wszelkie inne przedmioty codziennego użytku). Nie dość, że Twój sprzęt odzyska dawny blask, to jeszcze poznasz nowych ludzi i spędzisz miło czas. Jeśli zaś masz problemy ze sprzętem AGD, zawsze możesz liczyć na serwisantów TAURONA.

8. Dbaj o swoje rzeczy. Ograniczenie ilości produkowanych śmieci nie polega tylko na naprawianiu czy ponownym wykorzystaniu. Odpowiednio dbając o swoje rzeczy, przestrzegając zaleceń producenta co do ich użytkowania czy konserwacji, przedłużasz ich żywotność. To w zero waste również jest bardzo ważne.

9. Nie wymieniaj na nowszy model. Jeśli Twój smartfon działa bez zarzutu, a telewizor wciąż wyświetla piękny obraz, nie wymieniaj ich tylko dlatego, że na rynku pojawił się nowszy (lub większy) model.

10. Wykorzystuj przedmioty w inny sposób. Nie zna życia ten, kto w opakowaniu po lodach nie natknął się na koperek. No właśnie, wiele opakowań można wykorzystać ponownie – plastikowe pudełka doskonale sprawdzą się jako pojemniki na żywność, a w ponownym wykorzystaniu słoików ogranicza Cię tylko wyobraźnia.

11. Zostań fanem DIY. Ten punkt łączy się nieco z poprzednim, chodzi w nim bowiem o ponowne wykorzystanie czegoś, co na pierwszy rzut oka wydaje się już niepotrzebne. Internetowe poradniki DIY (skrót od angielskiego Do It Yourself, czyli Zrób to sam) są w tym zakresie kuźnią pomysłów. Okazuje się, że ze starej koszulki możesz zrobić posłanie dla psa, z korków po winie tablicę na zdjęcia, a ze starych desek piękny stoliczek kawowy. Jedynym, na co nie ma tu miejsca, jest marnotrawstwo.

Zero waste w kuchni

12. Zrezygnuj z jednorazowych ręczników. Choć używanie ręczników papierowych jest bardzo wygodne, to warto zastąpić je wielorazowymi szmatkami, wykonanymi z naturalnych materiałów. Jeśli jednak uważasz, że ręczniki papierowe są w kuchni niezbędne, to wybieraj te, które wykonane są z makulatury i w pełni ulegają rozkładowi.

13. Nie używaj sztucznych szmatek i gąbek. Kuchenne ściereczki i gąbki, choć wielokrotnego użytku, są często wykonywane z plastiku. Z ekologią mają więc niewiele wspólnego. Dlatego ściereczki do kuchni warto wykonać ze starych koszulek czy zużytych ręczników kąpielowych (reuse!) albo postawić na naturalne gąbki czy szmatki (np. wykonane z włókien konopnych, które dodatkowo mają właściwości bakteriobójcze).

14. Planuj zakupy. Powiedzieliśmy już sobie, że zero waste zaczyna się jeszcze przed zakupem. Aby nie marnować jedzenia (i pieniędzy), przed wyjściem do sklepu zaplanuj posiłki na kilka najbliższych dni. Możesz pomyśleć, na co masz ochotę, sprawdzić, które składniki już masz, a następnie sporządzić listę tych, które musisz jeszcze dokupić. Możesz też zacząć od przeglądu szafek i ustalenia menu na podstawie tego, co w nich znajdziesz. Kiedy już wrócisz ze sklepu, pamiętaj o prawidłowym przechowywaniu żywności.

15. Wykorzystuj resztki. Plany planami, a życie życiem. Niezależnie od najlepszych chęci domowników, w każdej kuchni czasem pojawiają się niedojedzone posiłki czy kawałki odkrojonych warzyw lub owoców. Tu ważne jest szybkie reagowanie – nie dopuść do ich zepsucia. Z owoców możesz zrobić mus lub koktajl. Warzywa z powodzeniem przerobisz na zupę lub potrawę jednogarnkową, a czerstwy chleb będzie smakował wyśmienicie w formie zapiekanki.

16. Zrezygnuj z folii spożywczej. To kolejny przedmiot jednorazowego użytku, do którego na dobre zdążyliśmy się już przyzwyczaić. Łatwo można jednak z niego zrezygnować lub chociaż ograniczyć jego używanie. Wystarczy, że niedojedzone posiłki będziesz przekładać do zamykanych pojemniczków, albo przykrywać woskowijkami.

17. Stosuj domowe środki czystości. Sok z cytryny, soda oczyszczona i ocet spożywczy to naturalne detergenty o uniwersalnym zastosowaniu. Umyjesz nimi okna, podłogi, naczynia, doczyścisz przypalone garnki, usuniesz kamień z czajnika, pozbędziesz się nieprzyjemnego zapachu z lodówki, zmywarki czy mikrofalówki, wyczyścisz biżuterię, a nawet usuniesz plamy po kawie, herbacie i winie. Więcej o zastosowaniach ekologicznych środków czystości i garść prostych przepisów odnajdziesz w artykule: Domowe środki czystości – ekologia w parze z ekonomią.

Zero waste w łazience

18. Kupuj naturalne kosmetyki lub rób je samodzielnie. Wybór naturalnych kosmetyków jest coraz większy. Pamiętaj jednak, że oprócz odpowiedniego składu ważne jest tu także opakowanie. Wybieraj produkty pakowane w szkło lub papier, takie jak na przykład szampon w kostce, który świetnie pielęgnuje włosy, a sprzedawany jest z pominięciem plastiku. Wiele kosmetyków łatwo też zrobić samodzielnie. Sprawdź – w Internecie aż roi się od przepisów na mydła czy kremy. To samo tyczy się chemii gospodarczej. 

19. Zainwestuj w maszynkę wielokrotnego użytku. I znów wracamy do tematu eliminowania plastikowych jednorazówek. Maszynka wielokrotnego użytku doskonale sprawdza się przy goleniu dowolnych partii ciała (jest więc odpowiednia zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn). Choć jest droższa w zakupie, to jej użytkowanie wychodzi o wiele taniej – po stępieniu ostrza wystarczy wymienić żyletkę.

20. Zrezygnuj z jednorazowych środków higieny osobistej. Ten temat dotyczy kobiet i dzieci. Podpaski i tampony wyrządzają środowisku dużą szkodę. Warto zamienić je więc na kubeczek menstruacyjny. Panie, które uznają, że nie są gotowe na to rozwiązanie, mogą zainteresować się produktami higienicznymi wykonanymi z naturalnych materiałów (takimi jak bawełna czy bambus) lub podpaskami wielokrotnego użytku (nadającymi się do prania). Podobnie rzecz ma się z pieluszkami – pełne plastiku pampersy można zamienić na naturalne pieluchy z wymiennym wkładem.

21. Postaw na bambusową szczoteczkę do zębów. Jeszcze do niedawna praktycznie wszystkie szczoteczki do zębów wykonane były z plastiku. A że higiena jamy ustnej jest bardzo ważna, to osoby, które chciały żyć w duchu zero waste były tu w sytuacji patowej. Na szczęście mamy na rynku coraz większy wybór szczoteczek bambusowych, które podlegają biodegradacji.

22. Zacznij korzystać z wielorazowych płatków kosmetycznych. Kilka pociągnięć i do kosza. Wytworzenie odpadu w postaci płatka do demakijażu trwa zazwyczaj kilka sekund. Na szczęście można temu zaradzić. Wielorazowe płatki, które oczywiście można prać w pralce, wykonasz samodzielnie przy użyciu niepotrzebnego ręcznika, poszewki czy koszuli. Potrzebujesz po prostu nieco materiału typu frotte, bawełny lub flaneli. Jeśli zaś DIY to jednak nie Twoja bajka, na rynku pojawiła się już szeroka oferta wielorazowych płatków naturalnych (m.in. bawełnianych i bambusowych).

Zero waste w wolnym czasie

23. Nie przyjmuj gratisów, które nie są Ci potrzebne. Dobrze się zastanów, czy na pewno wykorzystasz próbkę kremu albo czy warto wejść w posiadanie kolejnego długopisu.

24. Nie używaj jednorazowych naczyń. Grill czy piknik często wiążą się z używaniem jednorazowych sztućców, kubków i talerzy. Jednak następnym razem, gdy będziesz organizować imprezę plenerową, nastaw się na zmywanie. To wprawdzie dodatkowy trud, ale planeta Ci za to podziękuje.

25. Bierz własny bidon i kubek. Wychodząc z domu nalewaj sobie wodę do bidonu, zaś kupując kawę na wynos, bierz ją do własnego kubka. Jeśli chodzenie po mieście z własnym naczyniem wydaj Ci się dziwne lub niewygodne, to pamiętaj, że na rynku dostępne są modne składane kubki, które zmieścisz w torebce czy plecaku.

26. Nie drukuj biletów. Niezależnie od tego czy podróżujesz pociągiem, czy autobusem, jeśli przewoźnik nie wymaga od Ciebie wydrukowania biletu, to tego nie rób. Zamiast tego okaż go na ekranie tabletu czy smartfona. Pamiętaj też, że w wielu miastach bilet komunikacji miejskiej możesz zakupić przez aplikację. Czasem są one nawet tańsze niż te drukowane.

27. Zainwestuj w czytnik e-booków. Jeśli dużo czytasz, rozważ zakup czytnika e-booków. Zwróć przy tym uwagę, aby był to sprzęt dobrej jakości – takim zakupem ograniczasz bowiem liczbę drukowanych książek, ale pamiętaj, że na końcu swojego żywota czytnik stanie się elektrośmieciem. Dobrze by więc było, aby służył Ci on długie lata.

I pamiętaj, nie wszystko na raz!

Choć powyższa lista może wydawać się obszerna, a życie w duchu zero waste – onieśmielające, to pamiętaj, że w tym przypadku najlepiej sprawdzi się metoda małych kroków. Wybierz kilka działań, które chcesz zmienić, a następnie daj sobie czas na wprowadzenie ich do swojej codzienności. Nawet nie zauważysz, kiedy zmiany wejdą Ci w nawyk, a Ty staniesz się zero waste ninja. Jeśli zainteresował Cię temat zachęcamy do zapoznania się z artykułem: Od less waste do zero waste – zgodnie z zasadą 5R.