4 647
Świat tonie w plastiku. Zgodnie z danymi analiz PlasticsEurope (2010 i 2020) masa produktów wykonanych z plastiku w 1950 roku wynosiła 1,5 mln ton. W 2008 było go już 245 mln ton. Dziesięć lat później (2018) – 370 mln, a w 2022 – 400 mln ton i liczba ta nieustannie rośnie.
Nie chcesz brać udziału w zanieczyszczaniu świata odpadami? Wyrusz w drogę od less waste do zero waste – zgodnie z zasadą 5R!
Spis treści
Rodzaje plastiku i możliwości ich recyklingu
Każde opakowanie z plastiku powinno zawierać oznaczenie, które mówi o tym, z jakiego rodzaju tworzywa sztucznego jest wykonane. Poznaj je i przekonaj się, które z nich są bezpieczne dla zdrowia i nadają się do recyklingu!
PET – 1
Jest jedną z najczęściej spotykanych odmian plastiku. Produkuje się z niego między innymi:
- butelki do wody, napojów, olejów,
- opakowania do ryżu, kaszy, makaronu,
- pojemniki do jogurtów, śmietan,
- folię do owijania wędlin i serów.
Czy jest bezpieczny? To dyskusyjna kwestia. Z jednej strony został dopuszczony do wykorzystania z produktami spożywczymi, z drugiej – coraz częściej mówi się o przedostawaniu się amonu do wody pod wpływem ciepła. Im dłużej butelka jest narażona na działanie wysokiej temperatury i promieni słonecznych, tym więcej substancji może znaleźć się w wodzie butelkowanej.
Czy PET 01 nadaj się do recyklingu? Tak. Oczyszczone opakowania można powtórnie przerobić i wykorzystać do stworzenia nowych produktów, takich jak włókna tekstylne, butelki czy rury.
HDPE – 2
HDPE-2, czyli polietylen wysokiej gęstości, to rodzaj tworzywa sztucznego, który uznaje się za jeden z najbezpieczniejszych. Dlatego jest używany między innymi do produkcji zabawek i akcesoriów dla dzieci. Nieśmiało wchodzi również na rynek przetworów mlecznych. Wykorzystuje się go także przy produkcji nart, markerów, żagli, zmywaczy do paznokci, toników, gdyż ten termoplastyczny polimer znany jest ze swojej trwałości i odporności na uderzenia, chemikalia i czynniki atmosferyczne. Wykonane z niego opakowania możesz wtórnie użytkować. Nadaje się także znakomicie do recyklingu i może być łatwo przetwarzany na nowe produkty.
PVC – 3
PVC-3, czyli polichlorek winylu, znajdziesz głównie w budownictwie oraz medycynie. Wykorzystuje się go do produkcji:
- rur, złączek,
- obudowy drzwi i okien,
- strzykawek, cewników, rurek,
- płyt gramofonowych.
Nie powinien mieć kontaktu z artykułami spożywczymi. W procesie spalania może wydzielać toksyny. Recykling PVC jest możliwy, ale proces jest bardziej skomplikowany niż w przypadku innych tworzyw ze względu na obecność chloru. Dlatego często przyjmuje się, że to materiał, który nie nadaje się do recyklingu.
LDPE – 4
LDPE-4 to polietylen niskiej gęstości, czyli tworzywo sztuczne, z którego najczęściej produkuje się:
- torby plastikowe, reklamówki,
- worki na śmieci.
Tworzywo to jest uznawane za stosunkowo bezpieczne, choć rzadko poddaje się je recyklingowi (jest trudne do obróbki). Z reguły jednak LDPE jest recyklingowane, a recyklaty mogą być wykorzystywane do produkcji nowych torb foliowych, worków i innych opakowań plastikowych.
PP – 5
Jeden z najbezpieczniejszych plastików dla Twojego zdrowia! Ten rodzaj tworzywa najczęściej spotkasz w:
- zakrętkach butelek,
- opakowaniach żywności (np. lunchboxach) i soczewek,
- rurach, izolacjach przewodów elektrycznych, płytach, profilach, folii, włóknach.
PP jest łatwo recyklingowane i może być przetworzone na nowe produkty, takie jak pojemniki, meble ogrodowe, a nawet elementy wyposażenia samochodów.
PS – 6
PS-6 to polistyren, ale na pewno znasz go przede wszystkim pod nazwą styropian. Niestety jest wyjątkowo toksyczny i nie powinien mieć kontaktu z żywnością. Pod wpływem ciepła wydziela toksyny. Rzadko też nadaje się do recyklingu, bo proces jego przetwarzania jest dość skomplikowany. Teoretycznie jednak recyklaty mogą być wykorzystane do produkcji różnych produktów, np. tacek, ram obrazów czy izolacji.
OTHER – 7
Wszystko, co nie zmieści się w powyższej klasyfikacji, ląduje właśnie w kategorii OTHER. Nie nadaje się ona do przechowywania żywności, gdyż może zawierać niebezpieczny dla organizmów bisfenol A (BPA). Tej grupy nie poddaje się recyklingowi.
Czy wiesz, że…?
Recykling tylko jednego kilograma plastiku zmniejsza emisję dwutlenku węgla o dwa kilogramy w przeciwieństwie do produkcji z użyciem surowców pierwotnych.
Jaki plastik nadaje się do recyklingu?
Na szczęście większość produktów, z którymi mamy do czynienia na co dzień, czyli na przykład butelki na napoje, opakowania do żywności, tekstylia, zabawki, to produkty stworzone z tworzyw sztucznych, które można poddać procesowi recyklingu. Dlatego nasze podstawowe zadanie, jako konsumentów, to prawidłowa segregacja odpadów, tak aby śmieci, które mogą zostać przetworzone, nie trafiały na wysypiska śmieci, na których będą leżeć przez długie lata. W razie wątpliwości warto zerknąć na opakowania i poszukać wymienionych wyżej oznaczeń, które podpowiedzą, jaki plastik nie nadaje się do recyklingu.
Przypomnij sobie zasady segregowania odpadów! Przeczytaj artykuł: Segregacja śmieci w domu, czyli jak prawidłowo segregować odpady?
Na czym polega recykling plastiku?
Znasz już oznaczenia plastiku, wiesz, jakie rodzaje plastiku nadają się do recyklingu i których rodzajów tworzyw sztucznych temu procesowi się nie poddaje. Pora zatem wyjaśnić, na czym polega recykling plastiku.
Zebrane i posegregowane według rodzajów tworzywa odpady w pierwszej kolejności są rozdrabnianie na mniejsze kawałki, co ułatwia dalsze przetwarzanie. Po tej fazie następuje czyszczenie i usuwanie zanieczyszczeń, takich jak etykiety czy resztki produktów spożywczych. Następny etap obejmuje topienie lub rozpuszczanie plastiku, szczególnie w przypadku plastików termoplastycznych. Tak przygotowana masa plastikowa jest przetwarzana w granulat lub płaty, które stanowią surowiec do produkcji nowych produktów z tworzywa sztucznego.
Cały proces ma na celu zmniejszenie ilości odpadów, oszczędność surowców naturalnych i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, co przyczynia się do bardziej zrównoważonej gospodarki plastikowej. Niestety, nie zawsze przetwarzanie plastiku jest możliwe. W przypadku niektórych tworzyw sztucznych konieczna jest ich utylizacja. Jak przebiega ten proces?
Jak utylizuje się plastik?
Plastik, którego nie da się przetworzyć, jest składowany na składowiskach śmieci. Część z tworzyw ulega naturalnej degradacji pod wpływem mikroorganizmów, które występują w środowisku naturalnym. Oczywiście mowa w tym wypadku o tworzywach, które ulegają biodegradacji. Pozostałe tworzywa sztuczne potrzebują nawet tysiąca lat, żeby ulec naturalnemu rozkładowi.
Dlatego stosuje się też spalanie plastiku w specjalnych zakładach termicznej utylizacji, zwanych spalarniami odpadów. Spalarnie generują ciepło, które można wykorzystać do produkcji energii. Jednakże proces spalania tworzyw sztucznych prowadzi do emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń atmosferycznych. Sprawia to, że ta metoda jest kontrowersyjna ze względu na negatywne oddziaływanie na środowisko.
Z racji tego, że nie ma całkowicie bezpiecznej i przyjaznej środowisku metody utylizacji plastiku, promuje się recykling tworzyw sztucznych, redukowanie zużycia produktów z jednorazowego plastiku, a także korzystanie z bardziej ekologicznych materiałów.
Sprawdź, jak produkować mniej śmieci? 10 praktycznych wskazówek czeka na Ciebie!
Co powstaje z recyklingu plastiku?
Z procesu recyklingu plastiku powstaje nowy surowiec, który może być wykorzystany do produkcji różnorodnych produktów. Granulat lub płaty zrecyklingowanego plastiku mogą być używane w różnych branżach, a ich zastosowania obejmują produkcję butelek, pojemników, opakowań, mebli ogrodowych, ogrodzeń, ekranów akustycznych, słupków drogowych, sprzętu sportowego i turystycznego, zabawek i artykułów szkolnych, rur, kabli i innych elementów dla przemysłu elektrycznego, materiałów do izolacji termicznej, płyt budowlanych i elementów konstrukcyjnych, a nawet odzieży i tekstyliów.
Odpowiednio przetworzone tworzywo sztuczne zachowuje swoje właściwości, umożliwiając wykorzystanie go do wielu celów. Bez wątpienia wskazane przez nas przykłady pokazują różnorodność zastosowań przetworzonego plastiku, co udowadnia znaczenie recyklingu w redukcji ilości odpadów i zrównoważonym gospodarowaniu surowcami.
Chcesz prowadzić bardziej ekologiczne życie? Sprawdź kilkadziesiąt cennych wskazówek: Zero waste w praktyce
Nie jesteś w stanie wykluczyć plastiku ze swojego życia, ale możesz minimalizować jego ilość każdego dnia i wykorzystywać wtórnie. Niezbędne są też odgórne dyrektywy, które zablokują produkcję „jednorazowego” plastiku i realna odpowiedzialność głównych producentów tworzyw sztucznych. Świat musi szukać i wprowadzać lepsze rozwiązania, by chronić środowisko naturalne i zmniejszyć ślad węglowy.
