Skip to main content

styl życia

Zespół Lepiej.

Zespół Lepiej.

1 709

Normy jakości powietrza – jak je interpretować?

Zespół Lepiej.
Zespół Lepiej.

Sezon grzewczy skłania nas do częstych rozmów o zanieczyszczeniu powietrza. PM (Particulate Matter), czyli pył zawieszony jest globalnym zagrożeniem dla zdrowia i środowiska. W analizach jakości powietrza wyróżnia się dwa główne rodzaje pyłu zawieszonego: PM10 i PM2,5. Czym są? Czym się różnią? Jak odczytywać ich wskazania? Kiedy można uprawiać aktywność fizyczną na wolnym powietrzu? Odpowiedzi na te pytania oraz normy jakości powietrza znajdziesz w dalszej części artykułu.

 

Przebywanie i uprawianie aktywności fizycznych na świeżym powietrzu często traktowane jest jako doskonałe remedium na wiele problemów. Jednak kluczowe jest tu słowo „świeże”. Czy zawsze przed wyjściem z domu, sprawdzasz jakość powietrza? Smog jesteś w stanie zauważyć i poczuć. Metali ciężkich czy większości pyłów nie zobaczysz już gołym okiem. O ile w ostatnim czasie faktycznie możemy mówić o wzroście zainteresowania problemem zanieczyszczenia powietrza, to nadal wśród wielu osób problem jest bagatelizowany. Na negatywny wpływ zanieczyszczonego powietrza narażeni jesteśmy wszyscy, a w szczególności dzieci, osoby starsze, chorzy i kobiety w ciąży. 

Już od kilku lat w Polsce, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, głośno mówi się o przekraczaniu norm jakości powietrza pyłami zawieszonymi – PM10, PM2,5.

PM10 – określany jest jako pył „gruby”. To pył zawieszony, którego średnica nie przekracza 10 mikrometrów. W jego skład mogą wchodzić np. dioksyny, benzo(a)pireny, furany. Występowanie tego zanieczyszczenia powietrza związane jest między innymi z procesami spalania paliw stałych i ciekłych. Pył PM10 przenika do układu oddechowego i widocznie podrażnia drogi oddechowe.

PM2,5 – to pył zawieszony, bardzo drobny, którego średnica nie przekracza 2,5 mikrometra. W jego skład wchodzi sadza oraz inne, niebezpieczne substancje wytworzone w procesach spalania. Pył PM2,5 jest wyjątkowo niebezpieczny dla zdrowia – trafia do pęcherzyków płucnych oraz do krwiobiegu.

Chcesz wiedzieć więcej o wpływie powietrza na Twoje zdrowie i samopoczucie? Sprawdź artykuł: Rodzaje nawilżaczy powietrza. Który wybrać?

Okresy uśredniania wyników pomiarowych

Aby prawidłowo odczytać wynik pomiarów jakości powietrza – warto zapoznać się z obowiązującymi (zgodnie z polskim prawem) okresami uśredniania wyników pomiarowych. Pyły zawieszone PM10, PM 2,5 oraz benzo(a)piren uśredniane są według:

  • normy 24-godzinnej – czyli wyniki rejestrowane co godzinę w ciągu całej doby i uśrednione do jednej wartości 24-godzinnej,
  • normy średniorocznej – czyli wyniki zarejestrowane w ciągu całego roku i uśrednione do jednej wartości rocznej,
  • dopuszczalnej częstości przekraczania – czyli sumarycznej ilości dni (przynajmniej 36 dni w roku), w których wystąpi przekroczenie stężenia dobowego danego zanieczyszczenia powietrza.

Dla pozostałych substancji określa się normy jednogodzinne i ośmiogodzinne.

Normy zanieczyszczenia powietrza

Obowiązujące normy zanieczyszczenia powietrza przez pyły zawieszone PM10, PM2,5 oraz benzo(a)piren znajdziesz w poniższej tabeli[1]:

Indeks jakości powietrza a zdrowie

Indeks jakości powietrza pozwoli Ci natomiast w łatwy sposób zinterpretować wyniki i podjąć stosowne działania (przy np. złej jakości powietrza – odpuścić spacer z dzieckiem czy wzmożoną aktywność fizyczną).

Jakość powietrza:

  • bardzo dobra – jakość powietrza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i sprzyja aktywności na zewnątrz,
  • dobra – jakość powietrza nie stanowi lub stanowi niewielkie zagrożenie dla zdrowia. Można przebywać na zewnątrz i uprawiać dowolną aktywność,
  • umiarkowana – jakość powietrza jest akceptowalna dla osób zdrowych, ale może stanowić zagrożenie zdrowia dla kobiet w ciąży, małych dzieci, osób starszych i chorych. Warto częściowo ograniczyć aktywność na wolnym powietrzu,
  • dostateczna – jakość powietrza stanowi zagrożenie dla kobiet w ciąży, małych dzieci, osób starszych i chorych. Warto rozważyć ograniczenie aktywności fizycznej na powietrzu, zwłaszcza tej o wzmożonym wysiłku,
  • zła – kobiety w ciąży, małe dzieci, osoby starsze i chore powinny unikać przebywania na zewnątrz. Pozostałe osoby powinny w znacznym stopniu ograniczyć aktywność na wolnym powietrzu,
  • bardzo zła – kobiety w ciąży, małe dzieci, osoby starsze i chore powinny absolutnie unikać przebywania na zewnątrz. Pozostałe osoby powinny ograniczyć przebywanie na powietrzu do niezbędnego minimum. Ekspozycja na bardzo zanieczyszczone powietrze może doprowadzić do zaburzeń ze strony układów oddechowego, naczyniowo-sercowego oraz odpornościowego.

Czy wiesz, że…

 

Bieżące dane pomiarowe znajdziesz na stronie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

W sklepach Google Play oraz App Store znajdziesz darmowe aplikacje, dzięki którym możesz śledzić jakość powietrza w miejscu, w którym przebywasz.

Najmocniej zanieczyszczone miasta w Polsce

Szwajcarski ranking IQ Air raz w roku podaje zestawienie najbardziej zanieczyszczonych miast na świecie. Na pierwszym miejscu w skali całego świata znalazło się chińskie miasto Hotan. W europejskim zestawieniu… Orzesze w powiecie mikołowskim na Śląsku. Niestety nie jest to jedyna polska miejscowość w zestawieniu, dalej na liście znajdziemy: Goczałkowice-Zdrój (14. miejsce), Ksawerów (23. miejsce), Racibórz (37. miejsce), Bielsko-Białą (38. miejsce), Zgierz (40. miejsce), Olbrachcice (44. miejsce), Dębię (49. miejsce), Kraków (63. miejsce) oraz Warszawę (91. miejsce)[2].

A jak radzić sobie z zanieczyszczonym powietrzem w domu lub miejscu pracy? Jeśli jeszcze zastanawiasz się nad zakupem oczyszczacza, to przedstawimy 5 mocnych argumentów, które pomogą Ci w podjęciu tej decyzji: 5 powodów, dla których warto kupić oczyszczacz powietrza

[1] Źródło: https://smartcity.sierpc.pl/wp-content/uploads/jak-prawidlowo-odczytywac-wyniki-stezen.pdf (dostęp: 23.09.2021 r.)
[2] Źródło: https://smoglab.pl/najbardziej-zanieczyszczone-miasta-2020-iqair/ (dostęp: 26.11.2021 r.)